Yabancı Otlar ile Mücadele Yöntemleri

Yabani ot – Yabancı ot nedir?

Kültüre alınmamış, doğadaki otsu bitkilerin tamamı yabancı otlar olarak adlandırılır. Ancak yabani otlar, bulundukları yerde yetişmeleri arzu edilmiyorsa yabancı ot, değilse yabani ot kavramı içerisine girer.

Büyüme faktörleri olan su, besin maddeleri ve ışık yönünden kültür bitkisi ile rekabete girer. Tarımsal ekosistemin önemli bir unsurudur. Çoğunlukla bulunduğu tarımsal ekosisteme dışardan gelmiş, tarım alanlarında kültür bitkilerine ve insanlara zararlı, bazen de yararlı olan bitkilerdir.

Yabancı Otların Zararları

• Hastalık ve zararlılara yataklık yapar.
• Çıkardıkları salgılarla kültür bitkisinin gelişmesini engellerler.
• Ürünün kalite ve kantitesini düşürürler.
• Hayvan yemi olarak kullanılan ot,samanın içine karışarak kalitesini düşürür.
• Kültür bitkisinin cılız dane oluşmasına sebep olur.
• Kültür bitkisi tohumlarına tohumları karışarak kalitesini düşürür.
• Şeker pancarında şeker oranını düşürür.
• İnsan ve hayvanlar için zehirlidirler.
• Yabancı otların etkisi altında kültür bitkisinde homojen olmayan büyüme ve olgunlaşma meydana gelir.

Yabancı Otlar Nasıl Değerlendirilir?

• Yeşil gübre olarak
• Yaban hayatı için yiyecek ve barınak oluşturur
• Su ve rüzgar erozyonunu önler
• Kirli suların temizlenmesinde rol oynar
• Kültür bitkilerinin gen kaynağını oluşturur
• Doğal dengeyi korurlar
• Süs bitkisi olarak kullanımı
• Kozmetik sanayisinde kullanımı
• İndikatör olarak toprağın özelliği hakkında bilgi verir
• Hastalık ve zararlılar için tuzak bitki olarak kullanılır.
• Faydalı böcekleri üzerinde barındırır.
• Faydalı böcekleri üzerinde barındırır.

Yabancı Otların Zararları

Kültür bitkilerine nazaran hastalık, zararlılar ve olumsuz iklim koşullarına daha dayanıklıdır Kültür bitkilerine oranla daha fazla tohum oluştururlar. Tohumları dormansiye sahiptir.

Çimlenme için çevre koşulları uygun olduğu halde yaşama kabiliyetine sahip olan tohumların bazı iç ve dış faktörler nedeniyle çimlenememesine
Dormansi (Durgunluk, Dinlenme) denir. Dormansi halindeki tohumlara da
Dormant Tohumlar denir.

Yabancı otlar hep birlikte bir kültür bitkisiyle rekabet etmektedirler. kolojik şartlara uyum göstererek düşük sıcaklıklarda dahi çimlenme ve büyüme yeteneğine sahiptir. Bazı yabancı ot tohumları olgunlaşmadan topağa düşse dahi çimlenme yeteneğini zamanla kazanabilmektedir. Rekabet gücü daha yüksektir.

Yarı ve tam parazit yabancı otlar kültür bitkisi üzerinde yaşayarak
verimin azalmasına neden olur.

Yarı parazit olan ökse otu (Viscum album), ağaçların dallarına köklerini
salarak su ve mineral madde ihtiyacını konukçu bitkiden alır.

Tam parazit yabancı otlar

Tam parazit yabancı otlar ise üzerinde bulundukları konukçu bitkiden hem su ve mineral maddeleri, hem de konukçu bitkinin fotosentez yoluyla sentezlediği besin maddelerini (karbonhidrat) alır. Çünkü tam parazit yabancı otlarda yapraklar körelmiş durumdadır ve klorofil içermez, yani fotosentez yapamazlar.

Yabancı Otların Çoğalma ve Yayılmaları

Yabancı otlar çoğu kültür bitkisinin aksine hem generatif (tohum) ve hem de vejetatif (rizom, stolon, soğan, yumru, kök) olarak çoğalmaktadırlar. Genellikle tek ve iki yıllık yabancı otlar yalnızca generatif, çok yıllıklar ise generatif çoğalma yayında vejetatif olarak da çoğalmaktadırlar. Eğrelti otları (Pteridium spp.) ve at kuyruklarında (Equisetum spp.) olduğu gibi bazıları da sporla çoğalırlar.

Yabancı otların tohum sayısı; türüne ve yetiştiği ortama bağlı olarak değişmektedir. Ayrıca yabancı otların tek veya çift evcikli olması tohum sayısını etkileyen bir faktördür. Çift evcikli olması durumunda erkek ve dişi çiçekler farklı bitkilerde olduğu için, erkek bitkiler tohum oluşturmamakta ve oluşan ortalama tohum sayısı azalmaktadır.

Yabancı Otlar dar yapraklı ve geniş yapraklı olmak üzere iki grupra incelenebilir.

Kışlık Dar Yapraklı Yabancı Otlar

• Kısır yabani yulaf (Avena sterilis)
• Yabani yulaf (Avena fatua)
• Tilki kuyruğu (Alopecurus myosuroides )
• Kuş yemi (Phalaris canariensis)
• Delice (Lolium rigidum)
• Brom, püsküllü çayır (Bromus tectorum)
• Salkım otu, tavşan bıyığı (Poa annua)
• Yabani hardal (Sinapis arvensis )
• Kokarot ( Bifora radians )
• Gökbaş ( Centaurea cyanus )
• Çoban çantası ( Capsella bursa-pastoris )
• Şahtere ( Fumaria officinalis) )
• Yapışkanot ( Galium aparine)
• Dikenli yabani marul ( Lactuca serriola )
• Taşkesen otu ( Buglossoides arvensis )
• Gelincik ( Papaver rhoeas )
• Yabani turp ( Raphanus raphanistrum )
• Eşek marulu ( Sonchus oleraceus )
• Arap baklası ( Vaccaria pyrimidata )
• Yavşan otları ( Veronica spp. )

Kangallar

• Silybum marianum( L.)Gaertner (Kangal, Meryem dikeni)
• Carduus pycnocephalus L. (Kangal, Saka dikeni)

Sorun Olan Bazı Yabancı Otlar

• Köpekdişi ayrığı ( Cynodon dactylon )
• Topalak ( Cyperus rotundus )
• Echinochloa crus-galli (Darıcan)
• Benekli darıcan (Echinochola colonum )
• Çatalotu ( Digitaria sanguinalis )
• Kirpidarı-yapışkanot ( Setaria verticillata )
• Kırmızı köklü horoz ibiği ( Amaranthus retroflexus )
• Sirken ( Chenopodium album )
• Bambulotu ( Chrozophora tinctoria )
• Tarla sarmaşığı ( Convolvulus arvensis )
• Euphorbia spp.(Sütleğenler)
• Bozot ( Heliotropium europeum )
• Yabani bamya ( Hibiscus trionum )
• Fenerotu ( Physalis sp. )
• Semizotu ( Portulaca oleracea )
• Demirdikeni ( Tribulus terrestris )
• Zincir pıtrağı ( Xanthium spinosum )
• Domuz pıtrağı (Xanthium strumarium)
• Domuz pıtrağı (Xanthium strumarium)

Yabancı ot savaşımını gerektiren kriterler

• Kültür bitkisinin türü
• Yabancı otun türü
• Yabancı ot yoğunluğu
• Yabancı otların zarar verebilme oranı
• Yabancı otla savaşım maliyeti

Yabancı otlarla entegre mücadele programları

Ekonomik Zarar Eşiği: Herhangi bir yabancı ot türüne karşı yapılan mücadele masraflarının, yapılan mücadele sonucu elde edilen kara eşit olduğu noktadır.
Herbisitlerin minumum dozu.
Herbisitlerin yan etkileri de dikkate alınmalıdır.

Yabancı Otlar İle Mücadele Yöntemleri

Kültürel önlemler

• Kaliteli ve temiz tohum kullanmak,
• İyi bir toprak hazırlığı yapmak,
• Yanmış çiftlik gübresi kullanmak
• Uygun dozda kimyasal gübre kullanmak,
• Tarımsal aletlerin temizliğine dikkat etmek,
• Örtücü bitki kullanmak,
• Sırta ekim yapmak
• Uygun sulama yöntemini seçmek
• Ekim nöbeti uygulamak,

Pamuk bitkisinden önce ekilecek olan turpun yarısı toprağa karıştırılıp, yarısı hasat edilirse; turpun allelopatik etkisinden dolayı pamuk tarımının yapılmasını kısıtlayan ve mücadelesi zor olan Kanyaş, Geliç adlı ana zararlı yabancı otun çıkışı engellenir.

Özellikle çapa bitkileri ekim nöbetinde tercih edilmelidir.

Mekanik mücadele

• Elle yolma ve çapalama
• Su altında bırakma
• Toprak işleme
• Biçme
• Fırçalama

Fiziksel savaş

• Solarizasyon,
• Malçlama
• Isı uygulaması
• Işın uygulaması

Biyolojik mücadele

Yabancı otlarla, hastalık ve böcek etmenleri kullanılarak yapılan mücadele biçimidir.

Kimyasal Mücadele

Kısa sürede sonuç veren ve kolay uygulanabilir bir yöntem olsa da ekolojiye ve canlı yaşama verdiği zararlardan dolayı en son başvurulacak yöntem olmalıdır.

Herbisit: Yabancı otlar ile mücadelede kullanılan kimyasal maddelere denir.

Herbisitler ikiye ayrılır

Total Herbisitler: Total herbisitler uygulama alanındaki bütün bitkileri öldürürler. Bu nedenle tarım alanlarında kullanımları sınırlıdır. Daha çok havaalanı, demiryolu, karayolu kenarları, endüstri alanlarında ve meyve bahçelerinde kullanılırlar.

Seçici Herbisitler: Selektif herbisitler tarım alanlarında kültür bitkisine zarar vermeden yabancı otları öldürürler veya gelişmelerini önlerler.

Herbisit uygulamasında başarı için

• Doğru zamanda,
• Doğru dozda,
• Doğru ekipman,
• Mutlaka kalibrasyon yapılarak,
• Uygun meme tipi ile ve uygulama basıncı doğru ayarlanarak ilaçlama yapılmalıdır.
• Hiçbir pestisitle karıştırmadan,
• Yağmursuz, rüzgarsız ve çok sıcak olmayan saatlerde uygulama yapılmalı
• Mutlaka koruyucu önlemler alınarak, uygulama yapılmalıdır.

Herbisitler Ekim öncesi, ekim sonrası ve çıkış öncesi uygulanabilir.

Ekim Öncesi Herbisit Uygulama

Tarla ekime hazırlandıktan sonra ve tohum ekiminden 1-10 gün önce toprağa uygulanır ve 5-7,5 cm toprak derinliğine diskaro veya tırmık ile karıştırılır. Uygulamada toprak yüzeyi düz olmalı ve ilaçlar toprağa homojen olarak karıştırılmalıdır.

Çıkış Öncesi Herbisit Uygulama

Tohum toprağa ekildikten sonra, nemli (tohum çimlenmeden önce) toprak
yüzeyine uygulanır fakat toprağa karıştırılmaz, eğer karıştırılırsa etkinliği
kaybolur.
Ekim öncesi ve çıkış öncesi uygulanan ilaçlar tek yıllık dar ve geniş yapraklı
yabancı otları kontrol eder. Çok yıllık yabancı otlara etkili değildir.

Çıkış Sonrası Herbisit Uygulama

Çıkış sonrası uygulanan ilaçlar özellikle kanyaş ve darıcan gibi dar yapraklı
yabancı otlar 15-20 cm boya (6-10 yapraklı) geldiğinde uygulanır. Eğer bir uygulama
yetersiz olursa ikinci uygulama yapılmalıdır.
Toprak hazırlığı sırasında tarlanın 2-3 kere diskaro ile sürülerek kanyaş
rizomlarının parçalanması ve ilaçlama öncesi veya sonrası tarlanın sulanması ilaçların etki oranını arttırır.
Çıkış sonrası uygulamalarda ilacın tavsiye edilen en düşük dozu kullanılmalıdır.

Etki Şekillerine Göre Herbisitler

Selektif herbisitler (Seçici herbisitler)
• Total herbisitler (Seçici olmayan herbisitler)

Kullanım Yerlerine Göre Herbisitler

• Toprak herbisitleri
• Yaprak herbisitleri
• Yaprak + Toprak herbisitleri

Yabancı ot mücadelesi geçtiğimiz yüzyıllarda kültürel ve mekanik uygulamalardan, mekanik ve kimyasal uygulamalara ve daha sonra tamamiyle kimyasal uygulamalara dönmüştür. Bugün, sentetik kimyasal herbisitler, tüm ana tarla bitkilerinde yabancı otları kontrol etmek için küresel olarak kullanılmakta ve herbisit kullanımının bütün yabancı ot problemlerini çözeceğine inanılmaktadır.

Ancak, deneyimler göstermektedir ki, herbisit kullanımı yabancı ot mücadelesi için işçilik sorununu hafifletse de, herbisitlerin yanlış kullanımı diğer çevresel problemleri de beraberinde getirebilir. Herbisite direnç türlerin ortaya çıkışına neden olmaktadır.

Herbisit direnci, sürekli aynı etki mekanizmasına sahip herbisitlere maruz kalan yabancı otların, genetik özellikleri sayesinde bu herbisitlere karşı koymaları olarak açıklanabilir. Bir bitkide, direnç genellikle rastgele ve sık olmayan genetik mutasyonlardan kaynaklanan doğal seleksiyon yoluyla gerçekleşir.

Herbisite dirençli bitkiler çoğalmaya devam ederken, hassas bitkiler ölür. Dolayısıyla herbisite dirençli bireylerin diğer hassas bitkilerle olan rekabeti de ortadan kalkmış olur. Aynı etki mekanizmasına sahip herbisit uygulandıkça dirençli bitkiler çoğalır ve dominant hale gelebilirler.