Adana Adıyaman Afyon Ağrı Aksaray Amasya Ankara Antalya Ardahan Artvin Aydın Balıkesir Bartın Batman Bayburt Bilecik Bingöl Bitlis Bolu Burdur Bursa Çanakkale Çankırı Çorum Denizli Diyarbakır Düzce Edirne Elazığ Erzincan Erzurum Eskişehir Gaziantep Giresun Gümüşhane Hakkari Hatay Iğdır Isparta İstanbul İzmir K.Maraş Karabük Karaman Kars Kastamonu Kayseri Kırıkkale Kırklareli Kırşehir Kilis Kocaeli Konya Kütahya Malatya Manisa Mardin Mersin Muğla Muş Nevşehir Niğde Ordu Osmaniye Rize Sakarya Samsun Siirt Sinop Sivas Şanlıurfa Şırnak Tekirdağ Tokat Trabzon Tunceli Uşak Van Yalova Yozgat Zonguldak
Afyon 7 °C
Açık

Frenk üzümü (Ribes Nigrum) Faydaları

Frenk üzümü (Ribes Nigrum) Faydaları

Frenk üzümü (Ribes Nigrum) antosiyanin polifenolü içeriği en yüksek olan (476 mg / 100 gr yaş meyve) ve yetişme koşulları üzümle benzer olan bir orman meyvesidir. Frenk üzümü taze meyve, özüt, meyve suyu, reçel olarak veya kahvaltılık gevrek, yoğurt, pasta ve şekerleme içerisine eklenilerek tüketilmektedir.

Frenk Üzümü

Frenk üzümü en çok Kuzey Avrupa ülkeleri, Yeni Zelanda ve Çin’de yetişmektedir. Ülkemizde ise tüm bölgelerde yetişebilmekte olup en çok Ege bölgesinde üretilmektedir. Frenk üzümünün spor performansı üzerine olan etkileri içerisindeki antosiyanin polifenolü ile ilişkilendirilmektedir. Antosiyaninler genellikle ‘berries’ olarak adlandırılan orman meyvelerinin yüzeyinde yer alıp bu besinlere kırmızı, pembe, mavi ve mor renk veren doğal fitokimyasallardır.

Sporcular İçin Frenk üzümü

Frenk üzümü tüketiminin kardiyovasküler sistem üzerine etkilerinin insanlarda araştırıldığı ilk çalışma ise 2005 yılında Matsumoto ve arkadaşları tarafından yapılmıştır (Matsumoto et al., 2005). Bu çalışmada bireylere tek doz vücut ağırlığının kilogramı başına 17 mg antosiyanin içeren Frenküzümü özütü verilmiş ve tüketim sonrası ön kol kan akım hızı saptanmıştır. Tüketim sonrası ilk 4 saat içinde ön koldaki periferal kan akımının %22’ye kadar hızlanabildiği gözlemlenmiştir. Aynı çalışmada bireylere 2 hafta boyunca günlük kilogram başına 7,7 mg antosiyanin içeren özütü verildiğinde ise Frenküzümü özütü tüketiminin kas aktivitesine bağlı kas sertliğini azalttığı ve hemoglobinin oksijen taşıma kapasitesini artırdığı görülmüştür.

Frenk Üzümü

Frenk üzümü ve spor performansı üzerine etkileri

Frenk üzümünün spor performansı üzerine etkilerini araştıran çalışmalar incelendiğinde Frenk üzümü tüketiminin doğrudan performansı ya da performans üzerine etkisi olabilecek bazı göstergeleri etkilediği görülmektedir.

Yapılan çalışmalarda Frenk üzümünün spor performansı üzerine yararlı etkileri gösterilmiş olmasına karşın bu çalışmaların sayısı kısıtlıdır ve etkinliğin kanıt düzeyinde olması için yeterli değildir. Dolayısıyla bu konuda daha fazla çalışma yapılmasına ihtiyaç vardır. Ayrıca besin suplemanlarının etkinliğinin kanıt düzeyinde kabul edilmesi için o suplemanın, ne sıklıkla, hangi dozda ve ne kadar süreyle tüketilmesi gerektiğinin belirlenmesi gerekmektedir. Ancak Frenk üzümü tüketiminin spor performansı üzerine etkinliği genellikle 7 gün boyunca her gün tüketilerek elde edilmiştir. Dolayısıyla farklı suplemantasyon stratejileri ile etkinliğinin araştırılmasında yarar vardır. Buna ek olarak yapılan çalışmalar antosiyaninlerin metabolizması hakkında yeterli bilgi sağlamamaktadır. Örneğin antosiyanin alımı sonrası antosiyanin metabolitleri plazmada 48 saate kadar bulunmaktadır. Dolayısıyla antosiyaninlerin spor performansı üzerine etkileri 7 gün boyunca tüketim yerine akut olarak egzersizden 48 saat kadar önce tüketimle de oluşabilir ancak bu konuyu detaylı irdeleyen bir çalışma bulunmamaktadır. Ayrıca antosiyaninlerin hayvan dokularında depolanabildiği bilinmesine karşın insan vücudunda antosiyanin depolanmasının olup olmadığına dair bir araştırma bulunmamaktadır (Sakakibara ve ark., 2009). Bu yüzden kronik olarak Frenk üzümü tüketiminin dokularda antosiyanin birikimini artırıp etkinlik daha yüksek etkinlik göstermesi de söz konusu olabilir. Bu yüzden 7 günden daha uzun süreli Frenk üzümü tüketiminin spor performansı üzerine etkisinin de araştırılması gerekmektedir.

Frenk Üzümü

Yapılan çalışmalara bağlı olarak sportif performansı artırmak amacıyla Frenk üzümü ve diğer orman meyveleri tüketimine dair öneriler şu şekilde sıralanabilir:

  • İdeal tüketim süresi en az 7 gündür.
  • Günde toplam 105-315 mg aralığında antosiyanin içeren meyve tüketmek sportif performansı artırabilir.
  • Frenk üzümünün etkinliği dayanıklılığın ve oksijenli solunum sisteminin ön planda olduğu maraton koşusu, uzun mesafe yüzme, uzun mesafe bisiklet, triatlon, futbol, basketbol, voleybol, tenis, rugby, tırmanış gibi spor dallarında gözlemlenebilir.
  • Yetişkin bireylerde sağlıklı beslenmenin bir parçası olarak günde en az 5 porsiyon sebzemeyve tüketimi ve bu besinler içerisinde renk çeşitliliği sağlanması önerilmektedir. Bu açıdan değerlendirildiğinde orman meyvelerinin tüketilmesi sporcular için sağlıklı, güvenilir ve doğal bir yöntemdir.
  • Günde bir avuç kadar (50 gr) Frenk üzümü, yaban mersini ya da böğürtlen tüketilerek sportif performans açısından istenen düzeyde antosiyanin alımı sağlanabilir.
Frenk Üzümü
Frenk Üzümü
Frenk Üzümü

Kaynak: Mehmet Akif ŞAHİN – Spormetre The Journal of Physical Education and Sport Sciences, 19(1), 2021, 18-28

Mehmet İŞLER
Ziraat yüksek mühendisi. bitki besleme alanında akademik kariyere sahip ve Türkiye ve afrika'da üretim süreçlerini yönetmiş ve uzun süredir topraksız tarım alanında çalışmaktadır. website aracılığıyla sizlere bilgi ve birikimlerini aktarmak ve türk tarımına katkı sunmayı amaçlanmaktadır. iletişim: mehmetisler@greenhouse.org.tr
BİR YORUM YAZIN

ZİYARETÇİ YORUMLARI - 0 YORUM

Henüz yorum yapılmamış.