Kompost Nedir? Nasıl Yapılır?

Çöpe giden gıdaları, dal, yaprak, ağaç parçalarını tekerrür toprağa kazandırmak için kompost başka bir deyişle natürel gübre yapmaya ne dersiniz?

Kompost, yenebilir çeşitli atıkların, ağaç, dal, yaprak parçalarının çürütülmesi, öğütülmesi neticeyi elde edilen natürel gübreye denir. Çürütmenin genelde negatif bir anlamı vardır ama mevzu kompost olunca çürütmek yine yaşatmak demek. Bu gübreyle sebze, meyve ya da çiçek yetiştirirken kullandığınız toprak zenginleşiyor, toprağın iyi hava alabilmesi, işlenebilmesi basitleşiyor.

Kompost yapmak kulağa karışık gelebilir. Oysa bir kaç püf noktaya dikkat ettiğiniz sürece oldukça basit bir operasyon. Yapmanız gereken tek şey hakikatinde azıcıkçık bahçıvanlık. Kompost, zamanla çöp kovası gibi günlük yaşamın bırakılmaz bir parçası, mutfaktan çıkan atıkları devamlı değerlendirdiğiniz bir hayat şekli haline gelebilir.

Öncelikle bahçeniz varsa kompostu kurmak istediğiniz yere karar verin. Bu, konuttan basit erişilebilen, çevresinde rahat hareket edebildiğiniz, yarı güneş alan bir alan olsun. İşe bir tane kompostla başlayabilirsiniz ama zamanla geliştirme olasılığına karşı bir kaç kompost paketi için genişçe bir yer ayırın. Kompost yapmak için illaki bahçeye lüzumunuz yok; balkona da yerleştirebilirsiniz. azır kompost kolileri satılıyor ancak konutta yapmak da oldukça basit. Büyük boy bir kovaya ya da çöp kolisine delikler açın. Sinek ve böceklerin girmesini yasaklamak için kovanın içine sinek teli gerip, delikleri içeriden kapatabilirsiniz.

Kompost yaparken biri yeşil, değişiği kahverengi, iki cinsli malzeme kullanılıyor. Azot sağlayan yeşil malzemeler, sebze ve meyve atıkları, taze otlar, yeşil yapraklar, çay atıkları, yumurta kabukları; kahverengi malzemeler ise dal ve ağaç kabukları, kuruyemiş kabukları, talaş, kuru yapraklar, çam iğneleri, saman ve saplardan oluşabiliyor. Kompostun içinde genelde yarı yarıya bir oran seçim ediliyor. Ayrıca çürümeyi süratlendirmek için yeni kesilmiş ot ve su da kullanmak gerekiyor.

İki cinsli kompost var: Soğuk ve sıcak. Soğuk kompost daha basit ve az tehlikeli olan usul. Sıcak kompost ise çok daha seri ama aynı zamanda bir o kadar yanılgıya sarih olabiliyor. İkisinde de mana, yeşil ve kahverengi malzemeleri doğru oranda üst üste yerleştirmek ve doğru biçimde çürümelerini sağlamak. Soğuk kompost yapmak bir sene kadar alabiliyor. Sıcak kompost ise bir ay kadar bir zamanda oluşuyor.

Kompost Nasıl Yapılır?

Sıhhatli bir kompost için nem ve hava balansını sağlamak koşul. Bu surattan 3 günle bir hafta arası sıklıkta karıştırıp havalandırmanız gerekiyor. Gübreyi basitçe karıştırabilmek için yerleştirdiğiniz yeri doğru seçin, çevresinde hareket etmek rahat olsun. Bir kürek desteğiyle kompostun içindeki istifin dış kısımlarını içe, iç kısımlarını dışa doğru karıştırın. Nem balansını sağlamak için, karışım kurursa azıcık nemlendirebilir ya da yeşil malzeme ilave edebilirsiniz. Çok sulu olursa ise kahverengi malzeme ilave edin. Doğru bir kompost nemli bir sünger kıvamında olmalı.

Soğuk kompost yapmak için zamana gereksiniminiz var zira en az 6 ay alabiliyor. Bu vakit abuhava şartlarına, kullandığınız malzemelerin cinsine ve ölçüsüne göre değişebilir. Misalin soğuk havada kompostlaşma süreci yavaşlar. Soğuk kompost için kullanmak istediğiniz yeşil ve kahverengi malzemeleri kesintisiz üst üste ilave edin. Kutu dolunca de kompostlaşmasını bekleyin. Püf noktası, malzemeleri ilave ettiğiniz her sefer üzerlerini ağaç talaşı, saman, kuru yaprak gibi karbon içerikli bir malzemeyle tamamen kapatmanız. Bu sayede kompostunuz sineklenmez ve makûs koku yaradılışını manilersiniz.

Sıcak kompost ise süratli bir usul ama doğru netice için bir sınama-yanılma sürecine gereksiniminiz olabilir. Bu cins kompost için öncelikle 1 metreküplük bir yere ve bir termometreye gereksiniminiz var. Komposta başlamadan evvel tüm yeşil ve kahverengi malzemelerin minik minik bölünmüş ve elinizin altında olduklarından emin olun. Kovanın en altına bir kürek dolusu evvelden kalmış kompost ya da toprak serpin. Sonra elinizdeki malzemeleri, bir kat kahverengi, bir kat yeşil olmak üzere, 10-15 santim kalınlığında katlar halinde üst üste dizin. Aralarına kaya tozu, kömür gibi süratlendirici malzemeler ve su ilave edin.

Sıcak kompost ilk bir kaç gün 49-77 derece arasına çıkar, sonra da 43 derecenin altına iner. Bu noktada karıştırıp oksijen katmak gerekir. Karıştırınca kompostun ısısı tekerrür çoğalır ve bir kaç gün sonra tekerrür 43 derecenin altına düşer. Sıcak kompost yaparken kompost yeterince ısınmazsa azot ölçüyü az gelmiş olabilir. Bu gidişatta yeşil malzeme ilave edebilirsiniz. Şayet fazla ısınıyorsa azot ölçüyü fazla gelmiştir. Bu vaziyette daha sık çevirip, karbon içerikli malzeme katabilirsiniz. Bir ay sonunda takribî dört kere karıştırıp bekletirseniz karşınıza koyu renkte, istediğiniz kıvamda bir kompost çıkar. Kompostun ısısı artık 29 derecenin altındadır ve iki hafta dinlendirdikten sonra kullanıma hazır hale gelir.