Salamuralık Yapraklık Bağ Tesisi Nasıl Yapılır?

Anaç seçimi

Salamuralık Bağ tesis edilecek arazide toprağın aktif ve toplam kireç miktarı, pH’sı, toprağın tekstürü, tuz oranı, taban suyu seviyesi, toprak derinliği, taşlılık durumu incelenerek uygun anaç seçimi yapılmalıdır. Yine bölgede yağış durumu dikkate alınarak, gerekirse kuraklığa dayanıklı anaç tercih etmek uygun olacaktır. Ekolojinin vejetasyon durumu da mutlaka göz önünde tutulmalıdır.

Çeşit seçimi

Yöreye has üzüm çeşidinin yaprakları ticari olarak salamuralık değeri varsa, ilkönce bu çeşit tercih edilmelidir. Yemeklik olarak tüketilecek asma yapraklarında; şekil, dilimlik, kalınlık, tüylülük durumu kadar, kısa sürede pişmesi de önemlidir. Az dilimli, az tüylü, ince, dilimsiz veya az dilimli yapraklara sahip çeşitler tercih edilir. Ekoloji Sultani Çekirdeksiz, Narince, Emir, Yapıncak, Tekirdağ Çekirdeksizi, Trakya İlkeren, Hamburg Misketi, Pafi vb sarma ve dolma yapımına uygun çeşitlerin yetişmesine uygun ise, bu çeşitlerde üretim amaçlı bağ tesisinde tercih edilebilir. Hatta 5BB, 41B ve SO4 anaçlarına ait yapraklar da sarma/dolmalık amaçla tüketime uygundur.

Salamuralık Fidan temini

Üreticilerin bağ kurarken ismine doğru fidan temin etmeleri uygun olacaktır. Kum oranı %60 dan az olan yerlerde, aşılı fidan kullanılmalıdır. Kıraç alanlarda eğer sulama imkânı kısıtlı ise, Amerikan asma fidanını bağa diktikten sonra, yerinde aşılama ile bağ tesis edebilirler .

Dikim zamanı ve dikim sıklığı

İklimi sert geçen yerlerde ilkbahar dikimi, diğer bölgelerde geç sonbahardan ilkbahar başlarına kadar dikim yapılabilir. Salamuralık yaprak üretiminde telli sistemlerde sıra arası 3 m, sıra üzeri 1,25-1,50 m olabilir. Arazi eğer traktörle işlenemeyecek kadar eğimli ise daha sık dikim yapılabilir. Goble terbiye şekillerinde ise 1.25 x 1.25 m dikim sıklığı kullanılabilir.

Dayanak sistemi ve asmaların terbiye edilmesi

Kısa budamaya ihtiyaç duyan salamuralık yaprak yetiştiriciliğinde çift kollu kordon veya goble sistem tercih edilebilir. Kordon sisteminde gövde yüksekliği en az 50 cm olmalıdır. Yazın sıcak olan yerlerde omca içinin çok açık olmamasında fayda görülmektedir. Dayanak sistemi olarak beton, ahşap veya metal materyallerden oluşan direkler kullanılabilir. Çift T sistemi bu yetiştiricilik için uygun bir sistemdir.

Sulama

Yaprak üretimi yapılacak bağlarda Haziran ve Temmuz aylarında yeterli yağış olmadığı zaman ek sulama yapılmalıdır. Mümkünse damla sulama tercih edilmelidir. Aşırı sulamadan kaçınmak gerekir.

Salamuralık Bağ Verim budaması:

Salamuralık yaprak üretiminde önerildiği şekilde kısa budama (1-2 göz) yapılmalıdır. Asmalarda bırakılacak göz sayısı asma yaşı ve gelişme gücü dikkate alınarak (10-25 göz/omca) gerçekleştirilmelidir [32].

Hastalık ve zararlılarla mücadele

Salamuralık yaprak hasat döneminde özellikle külleme, mildiyö hastalıkları ile bağ uyuzu zararlısı problemi sıkça yaşanabilmektedir. Bağlarda budama artıkları bağdan uzaklaştırılmalı, omcanın altı temiz tutulmalı, yere düşen enfekteli yapraklar toprak işlemesi yapılarak derine gömülmeli, çok iyi havalanma ve güneşlenme sağlanmalıdır. Dinlenme döneminde budamadan sonra asmalara %2’lik bordo bulamacı uygulanmalıdır. Salamuralık yaprak üretiminde kesinlikle sistemik pestisit ve özellikle yaprak hasadı döneminde yaprak gübresi kullanmamalıdır. Sürgünler 25-30 cm iken yapılan ilaçlamadan yaklaşık 5-7 gün sonra ilk yaprak hasadı yapılır. Her hasattan sonra koruyucu amaçlı sistemik olmayan kontakt etkili ilaçlama uygulamaları gerçekleştirilmelidir. Yaprak hasadı döneminde külleme ve bağ uyuzu için her yaprak hasadından sonra gülleci bulamacı uygulanabilir.

Salamuralık bağlarda bağ tesisinde yer/yöney seçimi, toprak hazırlığı, fidan dikimi, dayanak sisteminin oluşturulması, dikim şekli, gübreleme, budama sanitasyonu, genç bağlarda bakım işleri ve gübreleme üzüm yetiştirilen bağlarda standart olarak uygulanan işlemlerdeki gibidir.

Asmalarda Yaprak Hasadı

Asma yaprağı üretiminin amaçlandığı bağlarda, budamada bırakılan kışlık gözlerden ortalama 10-20 adet yazlık sürgün gelişmekte olup, yapraklar bu sürgünlerden toplanmaktadır. Yaprak toplamaya yazlık sürgünler 60-70 cm uzunluğa eriştikleri dönemde çiçek salkımı taşımayan sürgünler üzerindeki yaprakların koparılmasıyla başlanır. Asmadaki üzümün kalitesinin bozulmaması için, bazaldan itibaren 4.-5. boğumlardan yaprak alınmamalıdır. Mayıs ortalarında başlayan bu işlem Ağustos başlarına kadar devam etmektedir. Salamuralık yaprak üretiminde yaprak toplarken, sürgünlerin sürmeye başlamasıyla, çiçeklenme öncesi (Mayıs ayı) ile ben düşme dönemi arasında, yazlık sürgünler üzerindeki uçtan itibaren olgun yaprağın 2/3 büyüklüğüne erişen, 4. 5. ve 6. yapraklar toplanmalıdır.

Yapraklar sabah erken vakitte kırılmalı, kısa sürede salamuraya işlemelidir. Zira yapraklar hasat sonrası yığın şeklinde bırakılırsa kızışma nedeniyle yapraklar zarar görecektir. Toplanan yaprakları iki boya ayırarak salamuraya işlemek, yaprakların pazar değerini artıracaktır. Hasat edilen yapraklarda hasarlı, şekil ve renk bozukluğu görülen yapraklar ayıklamalıdır. Yine hasat edilen yapraklarda çöp, böcek, ilaç ve toz gibi yabancı maddelerden arındırmak için yaprakların yıkanmasında fayda vardır. Bu işlem yaprakları desteleme sonrası desteleri dağıtmayacak şekilde yapılmalıdır.

Asmalardan tam erişmiş olgun, kart yapraklar toplanmamalıdır. Yaşlanmış asma yapraklarının salamuralık asma yaprağı üretiminde ve insanlarda beslenme olarak selüloz içeriği yönünden fakirdir. Besin içeriği olarak ve fotosentezde üretilen karbonhidrat miktarının yaşlı yapraklarda az olması, ayrıca yaşlı yaprakların sert bir yapıya sahip olması nedeniyle sarma veya dolma olarak değerlendirmek için uygun değildir.