Perlit nedir? Perlit nerede kullanılır? – Tarım Perliti

Perlit, volkanik aktiviteler sonucu asidik erimiş magmanın lav halinde yüzeye çıkarak, yüksek basınç altında su veya buharla teması neticesinde oluşan doğal cam yapılı kayaçtır. Perliti diğer camsı kayaçlardan ayıran en büyük farkı bileşiminde yüksek oranda su bulundurmasıdır. Doğal hali gümüş gri veya siyah olan perlit ince taneli, gözenekli, gevşek, kolay kırılabilir yapıdadır.

Tarımda Perlit Kullanımı

Bitki yetiştirme ortamlarının hazırlanmasında pomza, perlit, volkan külü gibi inorganik materyallerle birlikte peat, turba, talaş gibi organik materyaller doğrudan veya dolaylı olarak ortamın fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerini geliştirebilmek amacıyla toprağa uygulanmaktadır. Söz konusu materyaller ayrı ayrı veya karışımlar halinde de bitki yetiştirme ortamı olarak değerlendirilebilmektedir. Günümüzde katı ortam kültürlerinin yanında özellikle örtü altı tarımında alternatif olarak sıvı ortamlar da bitkisel üretimde kullanılmaktadır.

Perlite önemli ürün niteliği kazandıran özellik genleşmesidir. Uygun sıcaklıkta (760-1200 °C) bünyesindeki suyun uzaklaştırılmasıyla hacmi yaklaşık 4-20 defa büyüyen oldukça hafif ve gözenekli bir yapı kazanmaktadır. 1000 °C sıcaklıkta tutulduğu zaman içinde bulunan suyu kaybetmesi neticesinde mısır gibi patlar ve ince beyaz renkli çok hafif bir malzeme olur.

Topraksız Tarımda Perlit

Perlit; öğütüldükten sonra, 1000 dereceye kadar ısıtılarak, beyaz, hafif ve tanecikli bir yapıya dönüştürülmüş, volkanik orijinli alüminyum silikattır. Ülkemizde topraksız tarımın ana maddesidir. Drenaj ve havalanma çok iyidir. Suyun girişi ve hareketi kolaydır. Nötr olduğundan bitki gelişmesine uygun bir ortamdır. Isı iletkenliği düşük olduğundan sıcaklığında ani değişiklikler olmaz. Sıkışmadığından fideler perlitten kolayca çıkarılabilir. Temiz, kokusuz, standart ve hafiftir.

Bazı avantaj ve dezavantajları bakımından değerlendirmek gerekirse perlit kullanım süresi bakımından kaya yününden daha uzun ömürlüdür ve perlitle yapılan yetiştiricilikte besin havuzu kullanıldığından besin çözeltisinin daha az kullanımı ve sterilizasyon kolaylığı açısından avantajlıdır. Tüm bunlara ek olarak kullanım sürelerini doldurmuş perlit ve kaya yününü karşılaştıracak olursak, kullanılmış perlit toprağa karıştırılarak toprakta havalanma sağlanabilirken, kaya yünü ile böyle bir avantaj sağlamak mümkün değildir.

Perlitin Özellikleri ve Avantajları

• Perlitin hacim ağırlığı çok düşük, drenaj ve havalanması çok iyidir.
• Perlitin kuvvetli bir kapilar çekimi olduğundan suyun giriş ve hareketi kolaydır, su besin elementleri bitki kökleri tarafından kolayca alınabilir.
• Perlit ortamının ısı iletkenliği çok düşük olduğundan, sıcaklığında ani değişimler olmaz. Toprak sıcaklığı 10 cm derinlikte 20 oC değiştiğinde, aynı derinlikteki perlit sıcaklığı 4-5 derece değişir.
• Bitkiler perlitle doldurulmuş torbalarda yetiştirildiğinde, tekne kültüründe gereken işçilik ve tesis masrafı yoktur. Torbaların istenildiğinde sera dışına çıkarılabilmeleri de ayrı bir avantajdır.
• Steril ve taşınması kolaydır, kalitesi değişmez ve uzun yıllar arka arkaya kullanılabilir.
• Nötr (pH 6.5-7.5) olduğundan bitki gelişimi için uygun bir ortamdır.
• Sıkışmadığından fideler perlitten kolayca çıkarılabilir, bu sayede kök kaybı olmaz.
• Temiz, kokusuz, standart ve hafif olması nedeniyle güvenle kullanılabilir.
• Sulama ve gübrelemede toprağa göre ekonomi sağlar.
• İlk kullanım yılında sterilizasyon gerekmez. Sonraki yıllarda sterilizasyona ihtiyaç duyulsa bile, sınırlı hacimde kullanıldığından, sterilizasyonu çok kolay ve kesindir.
• Perlitin katyon değişim kapasitesi çok düşük olduğundan, pratikte besince yoksun kabul edilir, yetiştirici besin element miktarlarını buna göre hazırlayabilir ve erkencilik ile verimi kontrol edebilir.
• Tuzluluk kontrol edildiğinden, toprakta zorunlu olan yıkama işlemine gerek kalmaz.
• Kullanım öncesinde herhangi bir ön işlem gerekmemesi nedeniyle, seradaki üretim bitiminin hemen ardından yeni yetiştirme dönemi başlatılabilir.

Perlit Kimyasal Özellikleri

İnşaat Sektöründe Perlit Kullanımı

İnşaat malzemesi olarak perlit hafifliği, ısı ve ses yalıtımı özelliğinden dolayı oldukça fazla kullanım alanı bulmuştur. Perlit bünyesinde fazla gözenek ve durgun hava bulunmasıyla çok iyi ısı yalıtımı yanında yüksek frekanslı darbeli sesleri etkisiz hale getiren bir malzemedir. Çürümeme yangına ve suya dayanıklılık, böcek ve haşerelerden etkilenmeme, uzun ömürlü olma, işleme kolaylığı gibi özellikleri yapılara sağlamaktadır. Nötr bir malzeme olduğu için asit ve bazlara karşı dayanıklı olup reaksiyona girmez.